Collegium Vocale Zutphen en Kamerkoor Poco Più uit Nijmegen zingen een mis van Joseph Jongen en stukken van Arvo Pärt.Op 28 en 29 januari 2023 worden de twee kamerkoren Collegium Vocale Zutphen en Poco Più samen een groot koor van ruim 70 zangers. Onder leiding van Saskia Regtering, de dirigent van beide koren, klinkt muziek voor koor en orgel van Joseph Jongen, Arvo Pärt en Valentin Silvestrov. Wim Roelfsema is de organist.
Arvo Pärt behoeft nauwelijks nog introductie. De Estse componist, geboren in 1935, heeft met zijn onmiskenbare ‘tintinnabuli-stijl’ de wereld veroverd. CVZ en Poco Più zingen onder meer zijn Salve Regina, waarin het koor en het orgel elkaar op een bijzondere manier aanvullen en versterken. Ook klinken een aantal a-capellawerken, waaronder de drie hymnen van de cyclus Triodion. Pärt zoekt in zijn muziek naar een zo zuiver mogelijke uitdrukking van zijn religiositeit. Hij zei ooit dat de muziek al aanwezig is in de religieuze teksten die hij uitkiest. Zijn taak bestaat er slechts in deze tot klinken te brengen.
De naam Joseph Jongen is veel minder bekend. Jongen (1873-1953) werd geboren in Luik en was dus een Waalse Belg. Zijn naam wordt dan ook op Franse wijze uitgesproken. Al jong bleek hij over een buitengewoon muzikaal talent te beschikken. Hij componeerde en was een zeer goede organist. Tijdens het eindexamen orgel aan het conservatorium moesten de kandidaten improviseren over een van vier opgegeven thema's, naar eigen keuze. Jongen slaagde erin een half uur lang te improviseren en daarin alle vier de thema's met elkaar te verweven.
Wij zingen zijn Mis Opus 130 voor koor en orgel, geschreven in 1945 ter gelegenheid van het 700-jarig bestaan van de liefdadige broederschap Sint Maarten in het bisdom Luik. Maar Jongen eerde er ook de nagedachtenis van zijn overleden broer mee. Jongens muziek werd bij zijn leven vaak uitgevoerd, maar tegenwoordig is hij niet vaak meer te horen. Dat komt waarschijnlijk doordat in de wereld van de Franse muziek, waartoe Jongen zeker behoort, tijdgenoten als Ravel en Poulenc een grotere reputatie hebben. De muziek van Jongen sluit eerder aan bij muziek van een generatie eerder, denk bijvoorbeeld aan Fauré. Jongen verdient echter zeker meer aandacht! Zijn Mis was voor de beide koren een bijzondere verrassing, die wij graag met u willen delen.
Wij voeren dit concert tweemaal uit:
op zaterdag 28 januari 2023 om 20:00 in de Grote Kerk in Elst, ( nog voldoende kaarten beschikbaar)
op zondag 29 januari 2023 om 15:00 in de Walburgiskerk in Zutphen. (Uitverkocht)
Kaarten kosten € 20,- en slechts € 1,- voor personen jonger dan 25 jaar.
Toegangskaarten zijn online te bestellen.
U wordt hiervoor omgeleid naar de website van Ticketkantoor.nlMeer informatie over de muziek:
Joseph Jongen, Arvo Pärt en Valentin Silvestrov
Joseph Jongen28 en 29 januari 2023 worden de twee kamerkoren Collegium Vocale Zutphen en Poco Più samen een groot koor van ruim 70 zangers. Onder leiding van Saskia Regtering, de dirigent van beide koren, klinkt muziek voor koor en orgel van Joseph Jongen, Arvo Pärt en Valentin Silvestrov. Wim Roelfsema is de organist. In dit programma staan twee componisten centraal: Joseph Jongen (1873-1953) en Arvo Pärt (* 1935). Hoewel het in eerste instantie lijkt of deze componisten weinig overeenkomsten hebben, is het verrassend hoe de composities die wij uitvoeren bij elkaar passen.
Joseph Jongen is een Waalse componist, in 1873 in Luik geboren. Hij stond bekend als een meester in harmonie en fuga en was een virtuoos organist. Tijdens het eindexamen orgel aan het Luikse conservatorium werd de kandidaten gevraagd één van de drie thema's te kiezen en daarover te improviseren. Tot stijgende verbazing van de jury en het publiek speelde Jongen ruim een half uur, waarbij hij alle drie de thema's met elkaar wist te verbinden en afsloot met een indrukwekkende fuga. Dit talent voor het schrijven in contrapuntische stijl en daar een heel eigen kleur aan te geven is goed terug te horen in de Mis opus 130 die op ons programma staat. In het Gloria en het Credo maakt Jongen volop gebruik van allerlei fuga's, waaraan hij dan net die andere draai weet te geven, waardoor wendingen regelmatig een grote verrassing zijn. Daarnaast klinken er prachtige akkoorden, majestueus en indrukwekkend.
Het schijnt dat hij pas in staat was deze Mis te voltooien toen bleek dat zijn zoon in 1945 bevrijd was door de Amerikanen, uit handen van de Gestapo die hem in 1943 oppakten. Grote opluchting klinkt in de grote delen Gloria, Credo en vooral ook in het Sanctus. De buitenste hoekdelen, het Kyrie en het Agnus Dei zijn meer ingetogen. In het Dona Nobis Pacem waar het Agnus Dei mee eindigt lijkt Jongen terug te keren naar rust en eenvoud en weet hij de kern 'geef ons vrede' zo te treffen dat het in al zijn eenvoud raakt en emotioneert.
Deze eenvoud karakteriseert ook de indrukwekkende composities van Arvo Pärt die wij zullen uitvoeren. Pärt is een van de bekendste hedendaagse componisten, die in het begin van zijn loopbaan veel experimentele muziek maakte en aanvankelijk vooral seriële muziek schreef. Zijn lange spirituele zoektocht en zijn hang naar het mystieke bracht hem bij de Russisch Orthodoxe Kerk en de muziek daar inspireerde hem tot het schrijven van heel andere composities, veel ingetogener en met ruimte voor contemplatie en gebed. Een prachtig voorbeeld daarvan is Triodion. Dit werk bestaat uit drie Odes die steeds eindigen in een meditatief 'have mercy upon us', 'save us' en 'pray unto God for us'. Deze meditatieve sfeer is ook prachtig in Salve Regina, een werk dat Pärt voor verschillende bezettingen schreef en dat wij uitvoeren in de versie voor koor en orgel.
In deze huidige tijd van oorlog laat Da Pacem Domine ons niet onberoerd:
Geef vrede, o God, in deze dagen
Omdat er niemand is die voor ons zal vechten,
Behalve U, O God.Het lukt Pärt ongelooflijk goed de muziek voor zich te laten spreken, volledig in dienst van deze tekst. Net als Pärt heeft ook Valentin Silvestrov een metamorfose van experimentele naar verstilde, gewijde muziek gemaakt. Pärt heeft een enorme bewondering voor Silvestrov's muziek en vice versa. De sfeer die beide componisten weten te creëren in hun composities kent dan ook veel overeenkomsten. Silvestrov heeft A Prayer for Ukraine geschreven in 2014 na de annexatie van de Krim. Hij omschrijft het zelf als zijn manier om te strijden tegen de oorlog in Oekraïne. Wij willen ons met het uitvoeren van dit werk verbonden voelen met de inwoners van Oekraïne, maar vooral willen we laten horen dat muziek geen grenzen kent en ons allen kan blijven verbinden.